Platform over beton en staal in de bouw
Na meer dan honderd jaar trouwe dienst vertoonde de Royerssluis in de Antwerpse haven de nodige gebreken. Ook was de bestaande sluis niet berekend op de steeds grotere schepen die het complex passeren. Reden voor de Vlaamse overheid om de sluis te vervangen door een nieuwe en grotere sluis. Een enorm complexe ingreep, die in totaal maar liefst zeven jaar in beslag neemt, met op steenworpafstand ook nog eens de bouwput van de Oosterweelknoop. De komende twee jaar ligt de focus op de bouw van de indrukwekkende betonconstructie van de nieuwe sluis.
De Royerssluis is een van de belangrijkste sluizen in Antwerpen. Ze vormt een belangrijke toegangspoort voor de binnenvaart en verbindt de Schelde met het Albertkanaal. “De oude sluis was echter toe aan een opknapbeurt”, zegt Sofie Nullens, projectleider Royerssluis bij het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. “De sluis was verouderd en kampte met grote lekverliezen waardoor versastijden heel lang opliepen. Verder waren de deur- en brugfuncties niet ontdubbeld. Dat zorgde ervoor dat niet alleen het scheepvaartverkeer, maar ook het wegverkeer hinder ondervond wanneer de sluis in storing viel, en dat gebeurde regelmatig. Tot slot was de sluis te klein voor de opkomende 4-baks duwvaart.”
Argumenten genoeg dus voor een metamorfose. En wat voor een?! De bestaande sluis wordt compleet vervangen door een nieuwe sluis die langer én breder is, zodat moderne binnenvaartschepen vlot en veilig versast kunnen worden en daarmee het transportvolume naar het Albertkanaal verhoogd kan worden. “Deze werken helpen om dé economische motor van Vlaanderen efficiënter te laten draaien”, zegt Nullens. De bouw van de nieuwe sluis is niet het enige project in de wijde omgeving. “De Royerssluis heeft heel veel technische raakvlakken met de kanaalzonetunnel van de Oosterweelverbinding. Die loopt rakelings langs het bovenhoofd van de nieuwe sluis, waarop de wegen van het nieuwe Oosterweelknooppunt straks aansluiten. Om hinder te beperken en te profiteren van schaalvoordelen hebben we de werken gemeenschappelijk aanbesteed en op prijs en kwaliteit gegund aan het Rinkoniên-consortium. Dat bestaat uit de Belgische bedrijven Artes Group, CIT Blaton en Stadsbader en de Nederlandse bedrijven Mobilis en Boskalis.”
De werkzaamheden zijn in oktober 2021 gestart. Begin 2029 zullen de eerste schepen door de nieuwe Royerssluis kunnen varen. Dit project werd minutieus voorbereid. De werken hebben ook een grote impact op het scheepvaartverkeer. “We hebben een aantal functies van de sluis moeten herlokaliseren en natuurlijk is ook de oude sluis volledig gesloopt. Het binnenvaartverkeer wordt momenteel omgeleid via de Boudewijn- en Van Cauwelaertsluis en het sluizencomplex Berendrecht- en Zandvlietsluis. Het zijn beide grote zeesluiscomplexen, dus niet ideaal voor de binnenvaart. Bovendien moeten de schepen een grote omweg maken. Er is dus alles aan gelegen om de Royerssluis zo snel mogelijk weer in dienst te nemen.” De voorbereidende en sloopwerkzaamheden zijn inmiddels achter de rug. “We hebben een bouwkuip gemaakt rond de oude sluis om in den droge de sloop uit te kunnen voeren en de bouwput voor de nieuwe sluis uit te kunnen graven”, zegt Ward Vertonghen, projectdirecteur bij combinatie Rinkoniên Royerssluis.
Het creëren van de bouwput gaat gepaard met gigantische hoeveelheden aan grondverzet (meer dan 400.000 m³), waarmee je bijna 6.000 grote zeecontainers zou kunnen vullen. “Het grondwerk bevindt zich in de laatste fase, de komende twee jaar richten we ons vooral op het betonwerk”, vervolgt Vertonghen. De nieuwe sluis wordt 36 meter breed en 235 meter lang. Het volume beton dat verpompt wordt (ruim 150.000 m³) is vergelijkbaar met het vollopen van meer dan zestig olympische zwembaden. Daarnaast komt er ook nog eens ruim 25.000 ton wapening aan te pas. “Parallel aan de betonconstructie zijn we ook druk bezig met de voorbereiding van het staalwerk en alle mechanische onderdelen, waarvoor de nodige instortvoorzieningen moeten worden getroffen. De sluis krijgt aan weerdzijden een stalen roldeur met een gewicht van 1.000 ton aan Scheldekant en 600 ton aan de dokzijde. De deur aan de Schelde is hoger, vanwege het verhoogde waterpeil, en daarmee dus ook zwaarder. Daarnaast komen er twee zo goed als identieke beweegbare basculebruggen voor het wegverkeer over de sluis heen.”
Volgens de huidige planning zal de betonconstructie begin 2027 grotendeels gereed zijn. “Dan kunnen we de sluis terug aanvullen en onder water gaan zetten”, legt Vertonghen uit. “Vervolgens worden de deuren en bruggen geplaatst, die parallel worden gebouwd bij Victor Buyck. De deuren volgen het kruiwagenprincipe met een onder- en bovenrolwagen op een rail die met lieren vanuit het machinegebouw in en uit de deurkamer worden getrokken. De deurkamer kan op zijn beurt volledig drooggezet worden voor onderhoud aan de deuren.”
Nullens vult aan: “De deuren zijn 10 meter breed en kunnen bij calamiteiten ook gebruikt worden door fietsers en auto’s om de sluis te kruisen, mochten beide basculebruggen buiten dienst zijn. De basculebruggen zijn uiteraard breder met twee rijrichtingen voor wegverkeer en een gemengd voet- en fietspad van 4 meter breed. Er is dan ook volop aandacht voor de zwakke weggebruiker.”
Speciale aandacht in het project gaat ook uit naar de voormalige sluismeesterswoning. “Die staat nu op een geïsoleerd eiland middenin de grote bouwput. De woning is sinds 2001 beschermd erfgoed en wordt geïntegreerd in het nieuwe ontwerp om de link met het verleden te bewaren”, zegt Nullens. “Het nautische commando van de nieuwe sluis wordt straks in de woning ondergebracht.” Vertonghen: “De woning is op een stabiele diepwandconstructie gezet en gestut, zodat deze geen hinder ondervindt van de ruwbouwwerkzaamheden aan de sluis. Als de sluis straks is gebouwd en terug aangevuld, gaan we de woning restaureren, waarbij zoveel mogelijk historische elementen bewaard zullen blijven, zoals de binnenmuren, trappen, vloeren en zelfs de openhaard. Los daarvan bouwen we ook nog twee machinegebouwen voor de techniek van de sluisdeuren en een centraal technisch gebouw.”
Vermeldenswaardig tot slot is ook de zelfsluitende mobiele waterkering. “Mocht de Scheldedeur geopend zijn en in storing vallen tijdens een enorme storm, dan is Antwerpen via de sluis niet beschermd tegen extreem hoogwater”, vertelt Nullens. “Om dat op te vangen, wordt er een zelfsluitende mobiele waterkering ingewerkt in het sluisplateau.” Eind 2028 staat de algehele oplevering van de nieuwe Royerssluis gepland, waarna begin 2029 de eerste binnenvaartschepen de nieuwe sluis kunnen passeren.
Louwers Mediagroep
Schatbeurderlaan 6
6002 ED Weert
© 1987 - 2025 Louwersmediagroep.
