Surfen in de Rotterdamse binnenstad

RIF010: huzarenstuk van bouwtechniek

Een gedurfd plan om middenin de Rotterdamse binnenstad een surfbad te realiseren, wordt binnenkort bekroond. Op 6 juli staat de officiële opening gepland van RIF010, een golfbad van 130 meter lang en 21 meter breed waar liefhebbers kunnen surfen, kanoën, duiken en fietsen op pumptracks. Een huzarenstukje van bouwtechniek voor zo’n binnenstadslocatie, vooral omdat de op houten palen gefundeerde kades uit 1942 en de bomen intact moesten blijven.

Het begon allemaal in 2014. Een ideeënwedstrijd van het Rotterdamse Stadsinitiatief, opgezet om de binnenstad aantrekkelijker te maken, werd dat jaar gewonnen door RIF010. Het idee was om in de Steigergracht een surfbaan aan te leggen. Initiatiefnemer Edwin van Vliegen zag in het idee van een wavepool een manier om de nogal onaantrekkelijke gracht tussen de Markthal en Beurstraverse nieuw leven in te blazen. Met hulp van Mobilis/TBI werkte hij dit idee uit; alleen duurde het tot 2019 tot alles procedureel rond was. Tel Covid-19 daarbij op en uiteindelijk gingen pas in april 2023 de eerste damwanden de grond in. Intussen waren de prijzen door het plafond gerezen en kon pas na aanpassing van het ontwerp en extra (private) financiering gestart worden met de bouw. 

Houten palen

RIF010 is een uitzonderlijk project, ook voor Ruud Arkesteijn, Specialist ondergronds bouwen bij Mobilis TBI. “Golfbaden bestaan al langer in de wereld, maar niet in een binnenstedelijke gracht in een bouwkuip”, vertelt hij. “We bouwen in de Steigergracht een wavepool, een golfgenerator aan de kant van de Markthal en een paviljoen met horeca bij de Wezenbrug. Wat de bouw extra complex maakt, is het feit dat rond de gracht gemetselde kademuren staan die gefundeerd zijn op houten palen die ook nog eens flink schoor staan. Verder moest de wavepool binnen de gracht passen en constructief los staan van de kades. En je wilt uiteraard een zo breed mogelijk bassin om de beste surfervaring te krijgen. Uiteindelijk is besloten met damwanden in de gracht een gesloten U-bak te maken. De combinatie van een natte bouwkuip en een vloer van staalvezelversterkt onderwaterbeton (SVOWB) bleek hierbij de beste oplossing. Zo kon tijdens de aanleg met een iets verhoogd waterpeil voldoende tegendruk worden bereikt om vervorming van de damwand, de kades en de oude paalfundering te beheersen. Met een lichte schoorstand van de damwanden konden de houten palen worden ontzien en bleef er zoveel mogelijk breedte over voor de wavepool.”

Slanke vloer

In april vorig jaar werd begonnen met het rondom aanbrengen van de damwanden in de Steigergracht, het boren van palen voor de vloer, het aanbrengen van een grindlaag en het storten van de 2.250 m2 vloer met onderwaterbeton (zie artikelen hierna). “In feite zijn er drie typen vloeren toegepast”, preciseert Arkesteijn. “Onder het paviljoen ligt op de tijdelijke ongewapende onderwaterbetonvloer een definitieve gewapende vloer. Onder het diepste deel van het bassin, de pompkelder en de golfslagkamers ligt wegens de waterdichtheidseisen en de hogere belasting een SVOWB met een opgestorte vloer. Civieltechnisch het meest bijzonder is de SVOWB in de rest van het bassin. Onderwaterbeton gebruik je traditioneel om een bouwkuip tijdelijk droog te houden, hier krijgt de vloer een permanente functie in de eindfase. Hiervoor is gebruik gemaakt van concept-ontwerpregels vanuit een nieuwe CROW/CUR-ontwerprichtlijn die gericht is op permanent gebruik van SVOWB-vloeren. Dit was mede mogelijk doordat voor de surfpool geen waterdichtheidseis geldt. Door de staalvezelwapening was dit mogelijk en kon de dikte ook beperkt worden tot slechts 750 mm.”

5% helling

Na het droogpompen van de bouwkuip kon begonnen worden met de bouw van de betonnen golfkelder, het met hout bekleedde paviljoen en het aanbrengen van de betonnen bekleding van de wavepool. Voor de vorming van het rif wordt op de onderwaterbetonvloer een zandlaag gestort die de definitieve hoogteverschillen maakt. Arkesteijn: “De vloer van onderwaterbeton heeft een maximale helling van 5%. Met een laag gestabiliseerd zand en de daarop aangebrachte profileringsvloer maken we hoogteverschillen met hellingen tot 20%. Dat is allemaal berekend in het ontwerp van Surfloch.”

Omgeving

Omgevingsmanagement speelt altijd een belangrijke rol in dergelijke binnenstedelijke werken. “Helemaal bij een omvangrijk civieltechnisch project als RIF010”, onderstreept Arkesteijn. “Je werkt met pontons en veel groot materieel en dat moet allemaal aangevoerd en in de gracht geplaatst worden en er uiteindelijk ook weer uit. Dat is met alle partners in het bouwteam goed voorbereid en uitgewerkt. Laatst bij het inhijsen van de acht blowers voor de golfinstallatie kon je weer goed zien hoe nauw alles luistert. Verder is voortdurend gewerkt met trillingsarm materieel, waarbij de kades en omliggende bebouwing voortdurend gemonitord worden op vervorming.”

Begin van de zomer zal de eerste golf door de wavepool rollen. “Dan hebben Rotterdam en Mobilis er een mooi visitekaartje bij”, besluit Arkesteijn.