Corrosie: je ziet hetniet, maar het is er wel

Onderzoek naar voorspanning essentieel bij beheer betonbruggen

De afgelopen jaren is het een aantal keer flink misgegaan. Wie herinnert zich niet de tragische ongevallen met ingestorte bruggen in Genua, Dresden en de problemen in Engeland? Het voorspannen van beton is een mooie techniek om de draagkracht van bruggen te verhogen. Worden de voorspankanalen echter slecht gevuld, dan ontstaan holtes waar – in het slechtste geval – water in komt te staan. Men hoeft geen wiskunde gestudeerd te hebben om te weten dat staal en vocht geen fijne uitkomst geeft.

Corrosie is een stille sluipmoordenaar voor bruggen met voorgespannen beton. De betonbruggen zijn in Nederland iets jonger dan de ingestorte bruggen in Europa, maar we hebben geen volledig zicht op de conditie. Er is in Nederland gelukkig nog geen sprake geweest van een ingestorte betonbrug. Uit onderzoek op verschillende plekken blijkt echter dat het risico niet volledig beheerst is. Een visuele inspectie is simpelweg onvoldoende.

ANTICIPEREN MET ONDERZOEK

“Bruggen met voorspanning ontwerpen is ontzettend mooi”, aldus Remco van Osch, Specialist Niet Destructief Betononderzoek bij Nebest. “Je kunt op deze manier veel sterker en slanker bouwen dan met traditioneel gewapend beton. Nadeel van zo’n constructie is echter dat er een groter risico is op bros bezwijken. Er is geen sprake van een klein scheurtje dat steeds groter wordt, maar het is in één keer klaar. Dat moeten we natuurlijk te allen tijde voorkomen.” Hoe, daar is hij stellig over: “Onderzoek is het belangrijkste middel om inzicht te krijgen en hier actief op te anticiperen.”

In andere Europese landen wordt dit gedaan met Pulse Echo (ultrasoon onderzoek) en dit zien we ook steeds meer in Nederland. Door dit onderzoek worden holtes in voorspankanalen gedetecteerd. Het na-injecteren met injectiegrout is een ingewikkeld proces en simpelweg een vak apart. Als hier holtes ontstaan, is dat een risico voor corrosie aan de voorspanning. 

Van Osch beschrijft een volledig onderzoek als volgt:

Start: Voorinspectie (zichtbare schades,
scheuren, risicovolle vochtplekken en
lekkende voegen).

Stap 1: Lokaliseren van voorspankanalen met
betonradar. 

Stap 2: Uitvoeren van ultrasoonmetingen.

Stap 3: Destructieve verificaties. 

INZETTEN OP PROTOCOL

In Engeland, Frankrijk en Noorwegen bestaat al een protocol voor risicobeoordeling. Dit is er in Nederland nog niet en vooralsnog doet Van Osch in goed overleg met klanten steekproeven op basis van de ISO-norm. Een Nederlands protocol staat wel op zijn verlanglijstje. “Er is veel gebouwd net na de oorlog en deze bruggen zijn nu 50 tot 70 jaar oud”, vertelt hij. “Je ziet dat de vraag naar onderhoud de afgelopen jaren groter is geworden en in dat onderhoud zijn we ook goed.” De noodzaak en urgentie van preventief onderzoek wordt echter een stuk minder gevoeld. Dit komt volgens Van Osch omdat er geen grote problemen zijn geweest in Nederland. Protocollen in het buitenland zijn vaak ontstaan na een groot incident. In de praktijk activeert een ramp mensen pas om in te zetten op risicobeheersing. Hij roept dan ook op om dit te voorkomen en niet te wachten op een ernstig ongeval voor we in actie komen. 

Niet alleen de kosten zijn dan enorm, maar ook het menselijk en maatschappelijk leed. “Onderzoek naar voorspanning zou standaard onderdeel moeten zijn van het beheer van betonbruggen met voorspanning. Dergelijk onderzoek is arbeidsintensief, maar altijd goedkoper dan een nieuwe brug. Van de kosten die gepaard gaan met de instorting van een grote brug, kun je alle bruggen van Nederland laten onderzoeken.”