Slimme testopstelling voor hergebruik liggers uit A9 zelf ook circulair

Als onderdeel van SBIR (Strategic Business Innovation Research) Circulaire Viaducten van Rijkswaterstaat zijn in 2023 betonnen liggers geoogst die vrijkwamen bij de verbreding van de A9 bij Amstelveen. Doel is om deze liggers te hergebruiken, waarmee RWS een bijdrage wil leveren aan haar ambitie om in 2030 circulair en klimaatneutraal te werken. Om te onderzoeken of de HNP-liggers geschikt waren voor toepassing in een nieuw viaduct over de A76 bij Nuth, is eind vorig jaar een testopstelling gemaakt waar 6 van de 30 liggers zijn beproefd en geschikt bevonden. Wagenborg Nedlift leverde hiervoor een slimme opstelling, ook weer van bestaande materialen. 

Het oogmerk van SBIR Circulaire Viaducten was om ondernemingen uit te dagen om met oplossingen bij te dragen aan de noodzaak van circulair werken. Met hun consortium Closing the Loop wonnen Nebest, Antea Group, Strukton en GBN de innovatiecompetitie. Hun concept behelst het haalbaar maken van een reeks viaducten met minstens 70% inzet van hoogwaardig hergebruik. Eén van die viaducten wordt gerealiseerd bij Nuth, waar de Daelderweg de A76 kruist. Daarvoor worden 50 jaar oude liggers ingezet die geoogst zijn van het Keizer Karelviaduct over de A9 bij Amstelveen. Deze hebben nog een verwachte resterende levensduur van 100 jaar. Hergebruik was echter alleen mogelijk als ze aan de geldende normen voldoen. De volledig voorgespannen liggers zijn gemaakt zonder beugelwapening, het testen van de dwarskrachtweerstand was dus noodzakelijk.

Goedkoper en slimmer

Nebest ontwierp hiervoor een testprotocol, waarmee Strukton bij Wagenborg Nedlift aanklopte om hier een testopstelling voor maken. “De oorspronkelijke vraag was het bouwen van een nieuwe constructie,” vertelt Bart Schutte. “Het bouwen van een testopstelling van nieuw materiaal hebben we afgewezen, omdat we geen staalbouwer zijn. We bleven wel met elkaar in gesprek over andere mogelijke oplossingen. Het leveren van een test-opstelling voorzien van 300T ballast zou zeer veel transportbewegingen teweegbrengen en het wisselen van de testliggers zou lang duren omdat de ballast elke keer op- en afgestapeld moest worden. We hebben bedacht dat we met ons bestaande materiaal een opstelling met een gelijke functionaliteit zoals de eerste konden bouwen, maar dan met bestaand equipement die na de testen ook weer elders ingezet kan worden. Dit was in totaal minder dan 60 ton aan te transporteren gewicht, vele malen minder dan de opstelling met ballastgewichten. Dat scheelt in transport en CO2-uitstoot en is bovenal circulair, wat past in de gedachte van het verhaal van Closing the Loop.”

Vijzels onderop

Wagenborg verricht vaker testen van constructies. Schutte: “Dat zijn met name staalconstructies voor de offshore-windindustrie. Dit is onze eerste testopstelling voor beton. Met onze ervaring zijn we wel in staat om slimme oplossingen aan te dragen. In dit geval een opstelling waarbij de te testen objecten snel te wisselen zijn. Deze is opgebouwd naast de opslaglocatie van de liggers in Nuth. Als basis dienen zogenoemde olifantspoten op draglineschotten. Hierover zijn vier HEM 1000 liggers geplaatst met daarop aan weerszijden een balk waar de betonnen liggers op rusten. Nebest heeft de testliggers voorzien van diverse sensoren. De druk voor de proef wordt geleverd door vijzels die onder de stalen liggers hangen. Die trekken via lussen het drukpunt op de betonnen ligger naar beneden. Zo blijven alle krachten binnen de testopstelling en kan snel van testobject gewisseld worden.”

Uit de meetgegevens van dit onderzoek kwam naar voren dat de liggers sterk genoeg zijn om te gebruiken voor het viaduct over de A76 en daar een levensduur hebben van minstens 100 jaar. Een mooi resultaat dat wellicht een vervolg kan krijgen in meer projecten van Rijkswaterstaat. De materialen uit de testopstelling zijn ondertussen alweer ingezet bij andere projecten.