Soziale Innovation 

Qua product- en procesinnovatie zie ik onze sector grote stappen maken. Zeker verduurzaming, andere contractvormen en digitalisering staan inmiddels prominent op de agenda en kennen vele praktijkvoorbeelden. Maar waar blijft toch de zo noodzakelijke sociale innovatie om onze sector in de steeds krapper wordende arbeidsmarkt zowel aantrekkelijker als effectiever te maken?

Sinds begin dit jaar heb ik een sabbatical. Een bijzondere periode waarin ik, naast ‘andere’ dingen doen, bijleer, mijn netwerk uitbouw en me oriënteer op een nieuwe baan. Daartoe heb ik inmiddels met tientallen organisaties binnen de bouw- en infrasector gesprekken gevoerd. De laatste tijd met een focus op de aannemerij. Groot, middel en klein, beursgenoteerd, private-equity owned en familiebedrijf, regionaal, nationaal en internationaal en zowel specialisten als multidisciplinaire spelers. Ondanks de enorme, gelukkig nog steeds aanwezige diversiteit hoor ik eigenlijk best uniforme verhalen. Het is nagenoeg iedereen wel helder dat ons werk de komende jaren slimmer, sneller en met minder milieu-impact moet. En daartoe wordt er al veel geïnvesteerd in o.a. datagedreven werken, elektrificeren van materieel, robotisering, nieuwe contractvormen en hergebruik van grondstoffen. De sector is duidelijk op veel fronten in beweging gekomen. En dat is hard nodig, aangezien de woning-, water-, energie-, vervangings- en renovatie-opgave voor ons land enorm is.

En toch laten we volgens mij nog echt kansen liggen. Want hoewel iedereen benoemt dat de nog krapper wordende arbeidsmarkt dé uitdaging voor de toekomst is, zie ik nog erg weinig sociale innovatie. Weliswaar zijn er al mooie initiatieven om de instroom in de sector, zowel van onder als van opzij, te verbeteren, maar waar blijven de andere vormen van samenwerken, kennis ontwikkelen en besluiten nemen? Als je met dezelfde hoeveelheid mensen meer werk moet gaan verzetten, moet je omstandigheden creëren waarmee je het maximale uit het beschikbare arbeidspotentieel haalt. Maar verhogen van de arbeidsproductiviteit lukt niet met enkel technische en procesmatige vernieuwingen. Het vraagt ook om andere manieren van organiseren, samenwerken, opleiden en leiderschap. Om een andere manier van met mensen omgaan!

Wat nodig is, is de beweging van directief (top down) leiderschap naar meer participatief leiderschap. Zorgen voor meer diversiteit in besluitvorming en dat ook de stem van jongeren en minderheden wordt meegenomen. Teams die meer autonomie en verantwoordelijkheid krijgen. Ruimte voor co-creatie. Wat nodig is, zijn leiders en managers die zich niet meer bemoeien met de inhoud, maar werken aan verbetering van onderlinge relaties en andere vormen van samenwerken. Die zelf een leven lang leren en anderen aanmoedigen zichzelf te blijven ontwikkelen. Wat nodig is, zijn organisaties die naast aandacht voor fysieke veiligheid ook echt werk maken van sociale veiligheid. Waar kwetsbaarheid, openheid en empathie niet meer als zwak worden gezien, maar als essentiële competenties om alle complexe transities van deze tijd ook echt vorm te geven.

Dit zijn de zaken waarmee we als sector op de arbeidsmarkt aantrekkelijker worden, waarmee het werkplezier en de arbeidsproductiviteit toenemen en waarmee we de omstandigheden en ruimte creëren voor de vernieuwende ideeën die nodig zijn om slimmer, sneller en met minder milieu-impact het werk gedaan te krijgen. 

In Nederland beschikken we over een bouw- en infrasector met enorm veel vakmanschap en betrokkenheid en mogen we trots zijn op de stappen die we aan het zetten zijn op het vlak van  duurzaamheid, digitalisering en (keten)samenwerking. Maar als we als sector de komende jaren echt willen leveren wat de BV Nederland nodig heeft, dan zal elke organisatie ook qua sociale innovatie nog een stevig beentje moeten bijtrekken. 

Ik geef De Pen graag door aan Devlin Matagora van Tennet.