Hergebruikte profielen, biobased primer en integrale samenwerking zorgen voor toonbeeld van circulair bouwen

Wie vandaag de vernieuwde Gouwehal in Waddinxveen bezoekt, ziet meer dan een sportcomplex. Het project is een voorbeeld van circulair bouwen, waar hergebruik van staal en integrale samenwerking centraal stonden. Dijkstaal speelde hierin een belangrijke rol. Projectleider Roy van den Berg blikt terug op een traject dat vakmanschap, geduld en passie vereiste.

Een van de grootste uitdagingen bij dit project was het gebruik van zogenaamd ‘donorstaal’: profielen die vrijkwamen uit gesloopte gebouwen. “We kregen een hele partij staal binnen vol modder, bladeren en oude verf. Daar zaten bruikbare stukken tussen, maar ook profielen die blijvend vervormd waren, voorzien waren van aangelaste platen of hoekstalen of vol gaten zaten. We hebben daarom eerst een grondige selectie gemaakt: wat kunnen we inzetten en wat niet?”, legt Van den Berg uit. Daar kwam nog een complicatie bij: een deel van het staal bleek behandeld met chroom-6 en loodhoudende verf. “Daar mag je niet zomaar aan lassen of slijpen. Uiteindelijk is ervoor gekozen om alles te laten stralen en aansluitend te voorzien van een biobased primer. Vanaf dat moment konden wij het materiaal verder bewerken. Veel gebeurde met de hand: zagen, slijpen en platen aanbrengen. Machines konden we nauwelijks gebruiken door de reeds aanwezige aangelaste delen. Het betekende meer productie-uren in de fabriek, maar wel met een uniek eindresultaat.”

Zichtbare circulariteit

Het hergebruik is in de hal bewust zichtbaar gehouden. De tribune, kleedkamers en corridor naar de nieuwe gymzaal bevatten onderdelen uit donorstaal, herkenbaar aan QR-codes die bezoekers kunnen scannen om de herkomst van de materialen te zien. “Dat maakt het tastbaar: je ziet waar het staal vandaan komt en hoe het een tweede leven krijgt”, aldus Van den Berg.

Omdat niet al het beoogde donorstaal beschikbaar kwam, koos Dijkstaal in overleg met architect Topos en Aannemersbedrijf Den Dubbelden voor een creatieve oplossing: nieuw staal behandelen alsof het hergebruikt is, zodat de uitstraling uniform bleef. “Zo blijft het geheel consistent, zonder dat je het verschil ziet tussen oud en nieuw.”

Samenwerking en BIM

De complexiteit van dit circulaire project vroeg om nauwe samenwerking. Topos fungeerde als BIM-coördinator, terwijl aannemers, gevelbouwers en installateurs elk hun 3D-modellen inbrachten. “Vroeger was BIM een luxe, nu is het een absolute noodzaak”, zegt Van den Berg. “Zeker als je werkt met herbruikbare materialen moet je alles exact afstemmen. ” Hoewel er onderweg de nodige discussies waren, spreekt hij van een positieve samenwerking. “Zonder wrijving geen glans. Uiteindelijk kijk je samen terug op een bijzonder proces dat alleen met goed teamwork mogelijk is.”

Duurzaamheid met meerwaarde

Het project illustreert dat circulariteit in de praktijk niet altijd goedkoper is. Extra uren, handwerk en behandelingen zorgden voor hogere kosten. Toch ziet Dijkstaal de meerwaarde. “Je maakt de transitie zichtbaar. We hebben eerder, al in 2018, de Nationale Staalprijs in de categorie Duurzaamheid van Bouwen met Staal gewonnen met onze bijdrage aan het eerste echte circulaire bouwproject in Nederland: de Tijdelijke Rechtbank in Amsterdam. Dat motiveert om dit soort trajecten opnieuw op te pakken. Duurzaamheid wordt steeds belangrijker, en wij willen en moeten voor onze kinderen en toekomstige generaties daar ons steentje aan bijdragen.”

Trots op het totaalplaatje

Waar Van den Berg persoonlijk het meest trots op is? “Als je de hal binnenloopt, zie je het totaalplaatje: de tribune met zichtbaar oud staal, de corridor en de QR-codes die de geschiedenis vertellen. Het is geen standaardproject geweest. Er zit een jaar lang bloed, zweet en tranen in en dat maakt het resultaat des te mooier.”

De Gouwehal is meer dan een sporthal. Het is een ‘levend’ bewijs dat circulair staal niet alleen technisch mogelijk is, maar ook karakter geeft aan een gebouw. Dankzij de inzet van partners en vakmanschap heeft Waddinxveen nu een sportaccommodatie die duurzaamheid letterlijk in de constructie verankert.