Kappen nou! Ga eens samenwerken!

Vandaag keek ik omhoog, toen ik in de wachtkamer van het Meander Medisch Centrum in Amersfoort zat. Mijn blik viel op de prachtige constructie van staal, hout en beton, die met bouten en moeren aan elkaar zat en het atrium overspande. Het was er licht, er waren geen galmende geluiden en ik voelde me er op mijn gemak. Een mooie ervaring die laat zien wat fijne gebouwen met je doen. 

Die losmaakbaarheid was me daarvoor ook al opgevallen bij de nieuwbouw van het nieuwe Huis van de Stad in Amersfoort. Stalen en betonnen kolommen worden afgewisseld en ondersteunen een betonnen vloer die er niet enorm dik uitziet. 

Losmaakbaarheid helpt om producten te hergebruiken. Het idee is tenslotte om ze als legoblokken weer in eenzelfde of een andere vorm te hergebruiken. Een voorbeeld daarvan is het hergebruik van kanaalplaatvloeren, waardoor je minder grondstof nodig hebt. En de oorlog om de grondstoffen is in volle gang. We zien het aan Tata Steel, die werknemers moet ontslaan, aan Trump, die de Amerikaanse staalproductie wil beschermen en aan de vragen over hoeveel primaire grondstoffen in cement en beton zitten en of bomen wel duurzaam verbouwd worden. 

Warmtepompproducenten hebben me ook al eens laten weten dat ze heil zien in het ter beschikking stellen van hun warmtepompdiensten, zodat ze aan het eind van de levensduur de bruikbare materialen weer opnieuw in hun warmtepompen kunnen gebruiken. En als RVB hebben we bij het Kantoor Vol Afval laten zien dat het mogelijk is om een gebouw te renoveren met negentig procent gebruikte materialen, van de luchtbehandelingsinstallatie tot de bakstenen aan toe. 

Net zoals netcongestie de urgentie voor energiebesparing kan vergroten, kan grondstoffenschaarste de urgentie voor de transitie naar een circulaire economie vergroten. Deze transitie staat echter nog in de kinderschoenen, zoals het PBL laatst in de Integrale Circulaire Economie Rapportage 2025 (ICER) beschreef: ‘Het lukt Nederland nog niet om de hoeveelheid grondstoffen die wordt gebruikt fors terug te dringen’.

Als RVB vragen we steeds vaker en steeds meer uit naar hergebruik van materiaal. We stimuleren hergebruik van kanaalplaatvloeren ten zeerste! Maar we begrijpen ook dat hergebruik nieuwe manieren van verwerken met zich meebrengt. Want hoe demonteer je? Hoe bewaar je? Hoe geef je garanties af? En hoe plaats je ze als ze net niet passen? 

Waar ik naar toe wil in deze blog, is dat we moeten stoppen om het belang van onze eigen branche voorop te zetten. Het is onzinnig om te bepleiten dat hout beter is dan duurzaam beton, of andersom. De traditionele manier van beton – nieuw, zwaar en overal – gebruiken als eerste optie om in te zetten bij bouwen en renoveren, heeft wel zijn tijd gehad. Het is juist de combinatie van de grondstoffen, hergebruikt en biobased, waarmee we gebouwen kunnen gaan verduurzamen. Als RVB rekenen we erop dat slimme ingenieurs bij twee aanbestedingen die nu lopen, de Monarch en Juliana van Stolberg, tot slimme oplossingen komen, waarbij beton en houtbouw gecombineerd worden. Welke innovatieve oplossingen kunnen zij verzinnen om de doelstellingen voor biobased en circulair materiaal op hoogte te halen? We hopen dat we veel kunnen leren van deze twee projecten, zodat de rest van de markt daar ook iets aan heeft. 

Samenwerken in de gebouwde omgeving hebben we nodig, in plaats van elkaar de tent uit te vechten om tot een honderd procent circulaire gebouwde omgeving in 2050 te komen. 

The Pen - Selina Roskam – Coördinerend programmamanager duurzaamheid bij Rijksvastgoedbedrijf