De kunst van de staal- en betonbescherming

In de vijftiende eeuw zetten twee broers uit Maaseik de kunstwereld op zijn kop. Jan en Hubert van Eyck perfectioneerden de olieverftechniek en gaven de schilderkunst een nieuwe glans, met ‘Het Lam Gods’ als orgelpunt. Ze innoveerden hiermee op het vlak van esthetiek en duurzaamheid via flinterdunne verflagen die kleur, licht en bescherming combineerden.

Zes eeuwen later draait het bij Bjond, het Maaseiker adviesbureau dat dit jaar haar tienjarig bestaan viert, om hetzelfde principe. “Ook wij houden ons bezig met dunne lagen die het verschil maken”, zegt oprichter Jo van Montfort. “Alleen werken wij niet met schilderijen, maar met staal en beton. Onze coatings beschermen andere kunstwerken zoals bruggen, tanks en stadions tegen corrosie én geven ze een uitstraling die past bij hun functie.”

De kunst van meten zonder te beschadigen

Waar kunsthistorici met röntgenstraling en spectrometers werken, gebruikt Bjond geavanceerde meetmethoden om coatings in de bouw en industrie te doorgronden. Het bedrijf werkt met Elektrochemische Impedantie Spectroscopie (EIS), een techniek die in Nederland en België nauwelijks gekend was toen Bjond ermee begon. “Vergelijk het met een medisch onderzoek”, legt Van Montfort uit. “Via een zwak elektrisch signaal in de verflaag meten we hoe die reageert. Zo krijgen we inzicht in de conditie van de laag, zonder dat we hoeven te krassen of boren. Het is net als bij de Van Eyck-schilderijen: de echte waarde zit in het behoud, dus je wilt absoluut geen schade aanrichten.”

Van Zeelandbrug tot voetbalstadion

Bjond’s projecten illustreren de breedte van haar expertise. Neem nu de iconische Zeelandbrug: als langste brug van Nederland staat deze constant bloot aan zilte lucht en stormen. Bjond onderzocht er met diverse geavanceerde technieken de toestand van de beschermende coating, zonder de brug te beschadigen. In het Philips Stadion van PSV zorgde ze ervoor dat de staalconstructies ook op de lange termijn betrouwbaar blijven, terwijl bij het Nationaal Militair Museum esthetiek en duurzaamheid hand in hand moesten gaan in een stedelijke context. Voor Infrabel inspecteerde Bjond bovendien de conditie van spoorbruggen – letterlijk de ruggengraat van vervoer.

Een heel recent project zijn de offshore platforms van TenneT en stalen windmolen funderingen van diverse Europese klanten. Bjond bestudeert samen met haar klanten plannen om ter plaatse nauwkeurige EIS-metingen uit te voeren op de complexe coatinglagen die vitale apparatuur en platformconstructies beschermen tegen corrosie door zout water, zonintensiteit én stormtij. “Een offshore omgeving is ontegensprekelijk de ultieme stresstest”, vertelt Van Montfort. “Onze data geven de offshore eigenaars en beheerders zekerheid over hoe lang de beschermlagen nog intact zullen blijven.”

Ook in industriële installaties is Bjond prominent aanwezig: van opslagtanks voor olie en chemicaliën tot biovergisters, waar bijtende gassen het staal belagen en tanks voor viskweek, met constante corrosie door water én zuurstof.

Parallel met de Van Eycks

De vergelijking met de Van Eycks is voor Van Montfort meer dan een aardige anekdote. “Hun schilderijen zijn nog steeds een wonder van techniek en schoonheid. Wij proberen datzelfde te bereiken in onze tijd, met infrastructuur en industriële installaties. Uiteindelijk draait het om duurzaamheid: zorgen dat een kunstwerk – of dat nu een altaarstuk of een spoorbrug is – de tand des tijds doorstaat.”

Vooruitkijken

Tien jaar Bjond is tevens een vooruitblik. Het bedrijf werkt aan permanente monitoringsystemen die realtime data leveren, zodat onderhoud voorspellend kan worden gepland. “Dat is de toekomst”, zegt Van Montfort. “Maar de basis blijft hetzelfde: je moet perfect begrijpen wat er gebeurt in dat ene dunne laagje materiaal.”

Van de verfijnde olieverf van de Van Eycks tot de slimme coatings van vandaag: het Maaseiker verhaal van innovatie en de inbreng van Bjond laten zien dat duurzaamheid vaak schuilt in vrijwel onzichtbare details.