Now it's our turn...

Ik betrap me er al jaren op: ik kijk ergens naar uit en als het zover is, denk ik: was dit het nou? In groep 3 keek ik vol bewondering naar de eindmusical van groep 8. Stoere jongens en meiden, zelfverzekerd op het podium. Daar wilde ik ook staan. Toen het eindelijk mijn beurt was, bleek het allemaal minder groots en meeslepend. De voorbereiding was amateuristisch, het podium hing van ducttape aan elkaar en het applaus klonk nog even, waarna de zaal leeg liep en de magie verdween. Was dat het nou (of: wat was dat nou)?

Sindsdien herhaalt dat patroon zich hardnekkig. Na de HTS Civiele Techniek rolde ik de railwereld in, met een duidelijk beeld van hoe het moest. De zure realiteit? Houtje-touwtje in de voorbereiding van projecten, Excel als reddingsboei en deadlines die al verlopen zijn vóórdat ze op papier staan. Twee constante factoren: mijn verbazing over hoe we het organiseren én dat ik me dat weer anders had voorgesteld.

Wat is er eigenlijk veranderd sinds groep 3? Niet veel. We dragen onze helmen en veiligheidsschoenen netjes, kennen elkaars kwaliteiten en hebben een vergadercultuur die zelfs de Romeinen jaloers maakt. Nederland bouwt behoorlijk georganiseerd, zo lang je niet te dichtbij kijkt. Maar natuurkunde blijft de eindbaas. Beton en staal trekken zich niets aan van beleidsstukken of bestuurstafels. Ze luisteren niet naar directeuren, maar naar zwaartekracht, spanning en druk. Om ze op hun plek te krijgen, zijn nog altijd grote machines en vakmensen nodig: mannen en – gelukkig – steeds vaker vrouwen die niet wegduiken bij slecht weer, een strakke planning of een zoveelste logische bijsturing omdat het kan.

Intussen doen we alsof we alles onder controle hebben. We simuleren, modelleren en praten over AI alsof het een religie is. De software kan alles – behalve beslissen wat goed is. Projecten moeten gisteren af, budgetten staan op dieet en fouten herhalen zich met militaire discipline. We versnellen, maar het voelt niet alsof we vooruitgaan. Misschien moeten we dáár eerlijker over zijn. Niet alles laat zich automatiseren. Je kunt een brug niet renderen en draagkracht is meer dan een parameter in een model. De volgende doorbraak in de bouw is geen nieuwe app, maar veel fundamenteler: elkaar (leren) begrijpen.

Dus: zeg het als je het niet snapt. Trek aan de bel als iets wringt. Wees eerlijk, ook als het schuurt. Vooral dan. De grootste faalkosten zitten niet in het beton, maar in ons gedrag. Misschien is dat de les: we hoeven niet sneller te bouwen, maar beter te dragen wat we bouwen. Met meer aandacht dan urgentie en meer vakmanschap dan dashboards. 

Terug naar de bouw: beton en staal liegen niet. Ze doen wat ze kunnen, zo lang wij ze goed behandelen. Ze vragen tijd, aandacht en precisie. Dingen die niet te versnellen zijn, hoeveel algoritmes we er ook tegenaan gooien. Misschien stelt het inderdaad allemaal niet zoveel voor. En misschien is dat precies de bedoeling. Beton en staal zijn sterk zat. Nu wij nog.